Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΚΑΡΙΖΩΝΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ ΣΤΗΝ 7η ΔΙΕΘΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ


TEΣΥ ΜΠΑΪΛΑ
Το πορτραίτο της Σιωπής, μυθιστόρημα , εκδόσεις Εναστρον

Με μεγάλη προσοχή διάβασα το μυθιστόρημα της Τέσυ Μπάιλα «Το πορτρέτο της Σιωπής» από τις εκδόσεις Ελληνική Πρωτοβουλία και επανακυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Έναστρον. Καταρχάς με αιφνιδίασε το θέμα του , το οποίο περιστρέφεται γύρω απ΄ το μοναχικό βίο και ειδικότερα γύρω απ΄ τη ζωή ενός ορθόδοξου μοναχού στο Άγιο Όρος.
Με αιφνιδίασε γιατί κι εγώ στο πρώτο μου μυθιστόρημα «Ο άγγελός μου ήταν έκπτωτος» καταπιάστηκα με το ίδιο θέμα. Μια ευχάριστη έκπληξη λοιπόν , με περίμενε στο ταξίδι μου ως αναγνώστριας στο μυθιστορηματικό σύμπαν της συγγραφέως, που μου θύμισε τα δικά μου αρχικά βήματα στην πεζογραφία .
Η Τέσυ Μπάιλα είναι πρωτοεμφανιζόμενη και νέα συγγραφέας , αλλά έχει ήδη ασχοληθεί με την λογοτεχνία ως μεταφράστρια και με τις εικαστικές τέχνες ως φωτογράφος. Έτσι λοιπόν επισημαίνουμε ήδη τις δυο πρώτες εμφανείς πηγές που τροφοδοτούν το συγγραφικό ταλέντο της , δηλαδή , την καλή γνώση της γλώσσας και τη φωτογραφική ματιά . Για το πρώτο δεν έχω να πω πολλά γιατί η γνώση της γλώσσας και η σωστή χρήση της είναι η πρωταρχική προϋπόθεση για να ασχοληθεί κανείς με την λογοτεχνία . Ως προς το δεύτερο - πάλι μια περίεργη συγκυρία μ΄ έφερε κάποτε κοντά σε μια άλλη φωτογράφο-λογοτέχνη , της οποίας τα βιβλία παρουσίασα στο παρελθόν .’Οπως και τότε λοιπόν, έτσι και στην περίπτωση της Τέσυ Μπάιλα , κατέληξα στο ίδιο συμπέρασμα : ότι η λεπτή διάκριση και η παρατήρηση της λεπτομέρειας που διαθέτουν όσοι Ασχολούνται με την φωτογραφία , δίνει στον λόγο τους -όταν αυτοί αποφασίζουν να γράψουν- μια άλλη αισθητική . Ωστόσο η λογοτεχνία είναι μια μάχη που άλλοτε κερδίζεται , αλλά και συχνά χάνεται. Λέω μάχη καθώς έχω μια «πολεμική» άποψη για την λογοτεχνική γραφή , που αποκτήθηκε μέσα από μακροχρόνιες δοκιμές σε διαφορετικά είδη λόγου, ποίηση, παραμύθι, πεζογραφία , μυθιστόρημα . Το κέρδος του συγγραφέα συνίσταται ακριβώς σ΄αυτή την αίσθηση της δοκιμής , της «δοκιμασίας», της διακινδύνευσης απέναντι στην πρόκληση για δημιουργία , στην προσπάθεια να υπερβεί τον εαυτό του και να κατακτήσει τη λευκή σελίδα και τελικά τον αναγνώστη του .
Μια τρίτη λοιπόν παρατήρηση για την Τέσυ Μπάιλα είναι το πώς κατακτά τις σελίδες της , την κάθε σελίδα του βιβλίου της και πώς κατευθύνει τους ήρωες και τις πράξεις τους μέσα στις ιστορίες της .
Εκείνο που επισημαίνω εγώ προσωπικά , παρά το γεγονός ότι το μυθιστόρημα αυτό αποτελεί , το πρώτο της έργο , είναι ότι η συγγραφέας διαθέτει ισχυρό μυθοπλαστικό ταλέντο , ένα δαιμόνιο πνεύμα , θα έλεγα, που κινεί τα νήματα της ιστορίας με σκηνοθετική ικανότητα και καθοδηγεί τους ήρωες με άνεση ως το τέλος.
Με άλλα λόγια είναι φανερή η ευκολία της στον χειρισμό της υπόθεσης , η αφηγηματική δυνατότητα αλλά και η έντονη παραμυθητική της διάθεση . Η συγγραφέας ελίσσεται με επιτυχία ανάμεσα σε πλήθος περιστατικών και μικροιστοριών σε μια μακρά χρονική περίοδο που περιλαμβάνει δυο τρεις γενιές στο βιβλίο .Επινοεί συνεχώς αναπάντεχα γυρίσματα στην πλοκή , σε αιφνιδιάζει και τελικά σε συναρπάζει .΄Ετσι παρόλο που το μυθιστόρημα είναι αρκετά μεγάλο οι απροσδόκητες στροφές στην αφήγηση σε κάνουν να μην θέλεις να το αφήσεις απ΄ τα χέρια σου .

Κι έρχομαι τώρα στην υπόθεση του μυθιστορήματος .

Ο Γιάννης ένας χαρισματικός νεαρός άντρας με ταλέντο στη μουσική , ικανότητα που την έχει κληρονομήσει απ΄ τον πατέρα του αποφασίζει να εγκαταλείψει τα εγκόσμια και να γίνει μοναχός. Η κλίση του στον μοναχικό βίο κατά κάποιο τρόπο συμπορεύεται με την κλίση του στη μουσική- το βιολί και την σύνθεση - . Ο καλόγερος που αποκτά τώρα πια το όνομα Χριστόφορος , ζει στο Άγιον Όρος και βιώνει την καθημερινότητά του ακολουθώντας πιστά τους σκληρούς κανόνες του ορθόδοξου μοναχικού βίου.

Παρεμπιπτόντως , έχω μια απορία που θέλω να μου την απαντήσει η συγγραφέας . Γιατί καταπιάνεται με τον μοναχικό βίο και μάλιστα με τα αντρικά μοναστήρια του Αγίου Όρους. Κάνω αυτή την ερώτηση , γιατί έτσι θα καταλάβω πώς συμπέσαμε στην επιλογή του θέματος για το πρώτο μας βιβλίο και ποια ήταν η αφορμή που οδήγησε την Τέσυ Μπάιλα σ΄ αυτό το δύσκολο εγχείρημα . Λέω δύσκολο γιατί θυμάμαι ότι όταν έγραφα κι εγώ το μυθιστόρημα για τους μοναχούς διάβαζα ακατάπαυστα , είχα διαβάσει τόσα πολλά βιβλία για τον μοναχικό βίο που στο τέλος άρχισε να γεννιέται μέσα μου η ιδέα να γίνω μοναχή και μάλιστα είχα βάλει ένα ακραίο στοίχημα με τον εαυτό μου, που τότε το πίστευα πολύ .Ή να γράψω το μυθιστόρημα , ή να κλειστώ σε μοναστήρι.

Τελικά απ΄ ό,τι βλέπετε , έκανα το πρώτο , έγραψα το μυθιστόρημα .Μέσα απ΄ αυτό όμως ανακάλυψα τον γοητευτικό κόσμο του μοναχικού βίου . Και κυρίως ανακάλυψα τα θαυμάσια πατερικά κείμενα , την φιλοσοφία αλλά και την τέχνη που κρύβει η άσκηση του «αγγελικού» επαγγέλματος . Όπως μου είπε κάποτε κι ένας φίλος μου μοναχός , οι μοναχοί παίρνουν την θέση των έκπτωτων αγγέλων, σύμφωνα με την ορθοδοξία , κάτι που δεν το γνώριζα όταν έγραφα το μυθιστόρημά μου «ο άγγελός μου ήταν έκπτωτος», αλλά στο οποίο κατέληξα ασυνείδητα γράφοντας το βιβλίο.

Ο μοναχός Χριστόφορος λοιπόν, για να ξαναγυρίσω στην υπόθεση του μυθιστορήματος , μαζί με τα εγκόσμια , εγκαταλείπει πίσω του κι έναν μεγάλο έρωτα , αλλά και τον καρπό αυτού του έρωτα, χωρίς ο ίδιος να το γνωρίζει . Τα πράγματα με τα χρόνια παίρνουν αναπάντεχη τροπή και οι συνέπειες είναι απρόβλεπτες και καταιγιστικές . Η ζωή του μοναχού ανατρέπεται καθώς ένας κυκεώνας γεγονότων τον βγάζει από το Άγιον Όρος και τον οδηγεί πίσω στην γενέτειρά του. Ο αναγνώστης περιμένει αμήχανος την έκβαση των γεγονότων , αλλά η λύση της ιστορίας φαίνεται να έρχεται από αλλού .Από μια άγνωστη πλευρά που αποτελεί και το μυστικό του βιβλίου και που βέβαια δεν θα ήθελα να σας το αποκαλύψω .Αυτό είναι και το πιο ενδιαφέρον κομμάτι του . Η φωτογράφος της ιστορίας Μαρίνα Αλεξάτου , κεντρική ηρωίδα κι αυτή του μυθιστορήματος , -μοιάζει μάλλον με αντικατοπτρισμό της συγγραφέως- , είναι το καινούργιο φαινομενικά , αλλά και το πιο κρυφό και μοιραίο πρόσωπο της ιστορίας . Η τέχνη της φωτογραφίας που τόσο αγαπάει και υπηρετεί η Τέσυ Μπάιλα την οδηγεί να δημιουργήσει το δικό της είδωλό μέσα στο βιβλίο που γράφει .

Λένε ότι οι συγγραφείς βλέπουν το πρόσωπό τους στους ήρωες που δημιουργούν . Πολλές φορές όμως το πρόσωπο του δημιουργού διασπάται σε περισσότερους ήρωες . Ενώ σχεδόν πάντα ο συγγραφέας περνάει υπόγεια τους φόβους, τα διλήμματα , τις προτιμήσεις του, τους ανεκπλήρωτους πόθους του , τα δικά του ελλείμματα στο χαρτί και στο υλικό με το οποίο πλάθει τους χαρακτήρες του. Βέβαια το ζητούμενο σ΄ένα λογοτεχνικό βιβλίο είναι να μπορεί να αντικατοπτρίζει όσο γίνεται μεγαλύτερο πλήθος ανθρώπων .Πετυχημένο θεωρείται ένα μυθιστόρημα όταν μπορεί ο κάθε ένας να βρίσκει τον εαυτό του μέσα σ΄αυτό.
Ωστόσο η επιτυχία στην σύγχρονη λογοτεχνία είναι ένα μεγάλο και αμφιλεγόμενο ζήτημα . Κάποια βιβλία γράφονται σήμερα και τα προσπερνούν κι αυτά στο τέλος αποδεικνύονται πολύ πιο ανθεκτικά στον χρόνο , απ΄ ό,τι κάποια άλλα που σημειώνουν θεαματικές πωλήσεις . Η αγοραία πλευρά της λογοτεχνίας συχνά λειτουργεί αντιστρόφως ανάλογα προς την ποιότητα .

Η συμβουλή μου στους νεότερους συγγραφείς είναι να επιμένουν στα ζητήματα της αισθητικής και να δουλεύουν σε βάθος τις ιστορίες τους, ακόμα κι αν δεν έχουν άμεσα υλικά αποτελέσματα . Εγώ θήτευσα στην ποίηση σαράντα χρόνια . Κι ακόμα θητεύω. Η ποίηση είναι μια άγονη απασχόληση αν την εξετάσει κανείς από την άποψη της κερδοφορίας . Σου διδάσκει όμως την ακρίβεια στην έκφραση και σε αναγκάζει να εντρυφήσεις στο βάθος των εννοιών. Η επιμονή στην ακρίβεια της ποιητικής λέξης , είναι το αντίστοιχο της επιμονής στην λεπτομέρεια της φωτογραφίας . Λειτουργεί ευεργετικά για το κείμενο και σου μαθαίνει να μετουσιώνεις τον λόγο σε τέχνη .

Η ποιητικότητα εν προκειμένω στο βιβλίο της Τέσυ Μπάιλα αρχίζει από τον τίτλο Πορτρέτο της Σιωπής , που λειτουργεί υπαινικτικά αλλά και συμβολικά . Θα έλεγα ότι το πορτραίτο της Σιωπής επιχειρεί να συνδυάσει τρεις διαφορετικές μεταξύ τους τέχνες , την μουσική , την φωτογραφία και την ποίηση. Εγώ θα πρόσθετα και μια τέταρτη , τον μοναχικό βίο που συνδέεται υπόγεια με την Σιωπή, αν λάβει κανείς υπόψη του ότι στο Αγιον όρος η αργολογία θεωρείται αμάρτημα, -τι εύστοχη στ΄ αλήθεια έκφραση « αργός λόγος» που στις μέρες μας είναι πανταχού παρόν , ο άδειος και στεγνός από περιεχόμενο και συναίσθημα λόγος που μας κατακλύζει απ΄ όλα τα Μέσα και κυριαρχεί στις καθημερινές συναναστροφές μας .

Κλείνοντας θα έλεγα ότι η Τέσυ Μπάιλα είναι πληθωρική ως μυθιστοριογράφος , αλλά ο λόγος της δεν είναι αργός .Είναι ευρηματικός και εύστοχος, είναι συναρπαστικός και γνήσιος . Υπάρχει μια εσωτερική παρόρμηση που την σπρώχνει να γράψει . Υπάρχει μια διαρκής αγωνία ένας βαθύτερος ενθουσιασμός .Κι αυτό το καταλαβαίνει ο αναγνώστης και το εκτιμά . Αν ληφθεί μάλιστα υπόψη το γεγονός ότι το πορτρέτο της Σιωπής είναι το πρώτο της βιβλίο , η συγγραφέας δίνει μια σοβαρή υπόσχεση ότι θα μας χαρίσει εξαιρετικά δείγματα γραφής στο μέλλον .Παρόλο που την γνωρίζω λίγο , την γνώρισα απ΄ το διαδίκτυο απ΄ το οποίο όμως έκανα τον τελευταίο καιρό πολλούς καλούς φίλους , θεωρώ ότι το πάθος που τρέφει για την λογοτεχνία , αλλά και η ειλικρίνεια στη γραφή της θα την βοηθήσουν να κατακτήσει υψηλά επίπεδα μετουσίωσης και να μας δώσει αξιόλογα βιβλία .

Σχόλια

Ο χρήστης Ανώνυμος είπε…
συγχαρητήρια! η κ. Καριζώνη είναι σπουδαία συγγραφέας. εύχομαι τα καλύτερα
Ο χρήστης Νατάσα Γκουτζικίδου είπε…
Συγχαρητήρια για την υπέροχη παρουσίαση! Πολύ όμορφος ο λόγος της κυρίας Καριζώνης! Πάντοτε επιτυχίες Τέσυ μου!!
Ο χρήστης Ρούλα Μουστάκα είπε…
Κυρία Τέσυ, θερμά συγχαρητήρια!Αγόρασα το βιβλίο σας από την έκθεση Θεσσαλονίκης πριν δυο μέρες και είναι πραγματικά υπέροχο!Μια από τις μεγάλες μου αγάπες είναι και μένα η φωτογραφία και η αλήθεια είναι πώς η αρχική μου επιλογή στο πρόσωπό σας ήταν γιαυτό το λόγο,μετά όμως διαπίστωσα πως πραγματικά...ΑΞΙΖΕ..έλπιζω να συνεχίσετε να μας προσφέρετε τόσο σημαντικά ποιοτικά εφόδια.Πολλές επιτυχίες εύχομαι και καλή συνέχεια στο έργο σας.
Ο χρήστης Τέσυ Μπάιλα είπε…
Ευχαριστώ πολύ όλους για τα καλά λόγια και τις ευχές σας

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ

Τις νύχτες έπαιζε με τις σκιές από τον Δημήτρη Κώτσο

ΑΓΙΟΙ ΚΑΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΕΙΣ ΤΑΝ ΠΟΛΙΝ/ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΛΠΟΥΖΟΣ